علت افزایش وزن و چاقی ناگهانی چیست؟ (11 علت)

چاقی و اضافه وزن چیست؟ وقتی بیش از اندازه می‌خورید،تعادل بین انرژی دریافتی و انرژی مصرفی‌تان به هم می‌ریزد؛ در نتیجه آن چاق می‌شوید. به موازات اين افزايش وزن، افزايش بيماري‌هاي قلبي–عروقي، ديابت نوع ۲ و سرطان‌ها هم ظاهر می‌شود. در چند سال اخیر اضافه وزن بیش از حد افزایش یافته است. امروزه معضل چاقی بیشتر از لاغری رواج دارد و مشکلات متعددی را برای افراد به همراه داشته است. یکی از علت‏‌های مرگ در عصر جدید بر اثر چاقی می ‏باشد. اگرچه اضافه وزن قابل پیشگیری است اما افراد در این راه سهل‌انگاری می‌کنند. چاقي موجب غفلت از کمبود ويتامين‌ها و ريزمغذي‌ها مي‌شود که هر سه آن‌ها راه حل مشترکي بنام تغذيه مناسب دارند.

علت افزایش وزن و چاقی ناگهانی چیست؟

پزشکان می گویند به جز تغذیه و تحرک، چاقی عوامل پنهان دیگری نیز دارد. نگاهی به برخی از مهم‌ترین علل پنهان چاقی بیاندازیم.

کم خوابی

کم خوابی اگر تا دیر وقت بیدار بمانید احتمال بیشتری وجود دارد که آخر شب هوس ریزه‌خواری کنید. به این ترتیب میزان کالری دریافتی‌تان بالا می‌رود. از طرفی تغییرات در میزان هورمون‌ها در این وضعیت باعث افزایش احساس گرسنگی و اشتها می‌شود و دیرتر احساس سیری خواهید کرد.

ترک سیگار

ترک سیگار بعضی از افراد با ترک سیگار دچار اضافه وزن می‌شوند. کارشناسان معتقدند که دلیل این امر تاثیر منفی تنباکو بر اشتها است. همچنین ترک ناگهانی سیگار در بعضی افراد باعث بالا رفتن سطح استرس می‌شود و برای مقابله با این حس فرد به پرخوری روی می‌آورد. تحقیقات نشان داده است که تا یک کیلو گرم اضافه وزن بعد از ترک سیگار عادی است. در سه ماهه‌ی اول ترک سیگار فرد بیشترین مقدار اضافه وزن را تجربه می‌کند و بعد این روند در شش ماه بعدی کاهش می‌یابد.

با این حال افزایش وزن به دلیل ترک سیگار به خود فرد بستگی دارد. در تحقیقی نشان داده شد 16 درصد افراد بعد از ترک سیگار در یک سال اول، کاهش وزن را تجربه می‌کنند، در حالی که 13 درصد از افراد بعد از ترک سیگار بیش از 10 کیلو وزن اضافه کردند.

مشکلات کلیوی

مشکلات کلیوی افزایش وزن ناگهانی و یا تورم بدن می‌تواند از علائم بیماری‌های کلیوی مانند نارسایی کبدی و یا سندروم نفروتیک که باعث آسیب دیدن کبد می‌شوند، باشد. اگر کلیه‌ها به خوبی کار نکنند، بدن مایعات را در خود نگه می‌دارد و در نتیجه وزن بالا می‌رود. کلیه‌های آسیب دیده قادر به دفع آب اضافی و مواد سمی از بدن نیستند؛ در نتیجه این مواد در بافت‌های بدن جمع می‌شوند.

 سیروز

مچ پای فرد مبتلا به سیروز ممکن است متورم شود. اگر افراد افزایش وزن سریع داشته باشند و شکم آنها بزرگتر به نظر برسد، این وضعیت ممکن است نشان دهنده ابتلا به سیروز باشد.

سیروز وضعیتی است که در آن بافت اسکار (زخمی، بیمار) جایگزین بافت سالم در کبد می‌شود و می‌تواند باعث تجمع مایعات در حفره شکم شود. به این تجمع غیرطبیعی مایعات در شکم آسیت گفته می‌شود.

عوامل ژنتیکی

اگر شخصی دارای مادر یا پدری با اضافه وزن شدید است، بیشترین شانس را برای ابتلا به اضافه وزن مفرط دارد. پس چاقی به طور قطع می تواند منشا ژنتیکی نیز داشته باشد. ژن‌های شما ممکن است بر میزان ذخیره چربی در بدن و جایی که آن چربی توزیع می شود تاثیر بگذارند.

به طور کلی ژنتیک، هورمون‌های دخیل در مقررات چربی سازی و چربی سوزی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. به عنوان مثال، یکی از عوامل ژنتیکی مرتبط با چاق شدن، نقص مادرزادی لپتین leptin ناشی از جهش‌های ژن مربوط به لپتین است.

لپتین هم در سلول‌های چربی و هم در جفت تولید می‌شود. زمانی که ذخیره چربی بالا است و شخص سیر شده است، این ژن با فرستادن سیگنال به مغز باعث میشود که شخص کمتر غذا بخورد.

اگر بدن نتواند لپتین را به کافی تولید کند و یا گیرنده آن در نتیجه جهش نسبت به هورمون تحریک نشود تنظیمات طبیعی و روتین مربوط به مواد غذایی از بین رفته و چاقی رخ می‌دهد.

داروهای اعصاب

بعضی داروهای اعصاب یک عارضه جانبی برخی از داروهای ضدافسردگی، افزایش وزن است. برخی افراد هم پس از مدتی مصرف داروی ضدافسردگی، به علت اینکه حالشان بهتر و اشتهایشان بیشتر می‌شود، وزن اضافه می‌کنند. خود افسردگی نیز ممکن است باعث تغییرات وزن شود. از میان داروهای اعصاب و روان، برخی داروهای دیگر نیز افزایش وزن را به دنبال دارند؛ مثلا داروهای ضدروان پریشی که برای درمان اسکیزوفرنی و اختلال‌های دوقطبی به کار می‌روند و همین طور داروهای ضد میگرن، ضد تشنج، ضد فشارخون و ضد دیابت.

استرس

در زمان استرس میزان ترشح کورتیزول یا همان هورمون استرس در بدن افزایش می‌یابد و اشتها را زیاد می‌کند. علاوه بر این ممکن است برای تسکین خودتان هنگام استرس به خوردن غذاهای پرکالری روی بیاورید. ترکیب این دو جز عوامل چاقی است.

ورزش

بعد از شناخت دلایل چاقی بدن می‌توان بهترین برنامه برای فعالیت‌های ورزشی را داشت. در ابتدا بهتر است که تنها ۳۰ دقیقه در روز را به ورزش اختصاص داده و به مرور زمان مدت را افزایش دهید. از ورزش برای چاقی بالاتنه نیز می‌توانید استفاده کنید که بهترین کمک برای کاهش اضافه وزن این ناحیه است. بهترین ورزش برای چاقی بالاتنه ورزش‌های هوازی است که به تعدادی از انواع آن اشاره کرده‌ایم.

• دویدن آهسته
• دوچرخه سواری
• پیاده‌روی
• شنا
• راه رفتن با سرعت بالا

سبک زندگی

عدم تحرک و نداشتن فعالیت های منظم مانند ورزش، عامل مهم دیگری است که باعث چاقی می‌شوند. اگر شما خیلی فعال نباشید و بیش از اندازه کالری دریافت کنید، قطعا چاق خواهید شد.

کسانی که کم تحرک هستند و غالبا به جای فعالیت می‌نشینند، کالری کمی می‌سوزانند. و به مرور زمان کالری های زیادی به شکل چربی ذخیره کرده و چاق می شوند.

فعالیت فیزیکی منظم، توده عضلانی را افزایش می‌دهد در حالی که حجم و جرم چربی بدن را کاهش می‌دهد. در مقابل، فعالیت فیزیکی ناکافی به طور معمول با کاهش توده عضلانی و افزایش بافت چربی همراه است.

برای مثال، تلویزیون تماشا کردن یک فاکتور موثر در چاقی است، زیرا قرار گرفتن در معرض تبلیغات غذایی و نوشیدنی‌ها می‌تواند تا حد زیادی بر آنچه مردم می‌خورند تاثیر بگذارد.

برای بزرگسالان توصیه می‌شود که هر هفته ۲ تا ۳ ساعت را به ورزش هوازی یا فعالیت های ورزشی اختصاص دهند. برخی از این فعالیت ها میتوانند شامل دوچرخه سواری، پیاده‌روی، یا دویدن باشد.

کمبود نور خورشید

کمبود نور خورشید اگر در اتاقی بدون پنجره کار می‌کنید و قبل از طلوع خورشید به سرکار خود می‌رسید، ممکن است اسلحه ی ضد چاقی کاملا طبیعی نور خورشید را از دست بدهید. تحقیقات جدید نشان داده قرار گرفتن زیر نور خورشید با BMI در ارتباط است و قرار گرفتن زیر نور اول صبح تاثیر لاغری دارد. نور به تنظیم ریتم شبانه روزی، انرژی و مصرف آن کمک می‌کند. محققان توصیه می‌کنند از ساعت ۸ صبح تا اوایل ظهر به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه آفتاب بگیرید.

شیفت‌های شبانه

شیفت‌های شبانه کارمندانی که شیفت شب دارند ممکن است بیشتر در خطر اضافه وزن باشند. تحقیقات روی چندین فرد بالغ نشان داد کسانی که چند شب مجبورند برای کار بیدار بمانند مقدار کمتری کالری می‌سوزانند. ساعت شبانه روزی بدن می‌تواند در طول زمان تغییر کند. اما چون وضعیت همیشه برای کارمندی که شیفت شب دارد یکسان نیست. در بعضی روزها وضعیت به حالت عادی برمی‌گردد؛ در نتیجه بدن هیچ وقت نمی‌تواند خود را با شرایط جدید تنظیم کند.

چگونه از چاقی پیشگیری کنیم؟

در چند دهه‌ی گذشته افزایش چشمگیری در چاقی و بیماری‌های مرتبط با چاقی در سراسر دنیا مشاهده شده است. به همین دلیل بسیاری از دولت‌ها، جوامع و پزشکان به رژیم‌های غذایی سالم برای کمک به کاهش چاقی تأکید دارند. شما به عنوان یک فرد می‌توانید با انتخاب شیوه و سبک زندگی سالم، از افزایش وزن و چاقی خود جلوگیری کنید. در این راه از موارد زیر نیز می‌توانید کمک بگیرید.

هر روز به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه فعالیت ورزشی سبک مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه سواری داشته باشید.

از غذاهای مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی به طور روزانه مصرف کنید.

یکی از مهم‌ترین دلایل چاقی بدن غذاهای پرچرب است. مصرف غذاهای پرچرب و پر کالری خود را به حداقل ممکن برسانید.

کدام دارو برای کاهش وزن مناسب است؟

متخصص شما علاوه‌بر برنامه غذایی و فعالیت‌های ورزشی ممکن است داروهایی نیز برای کاهش وزن شما تجویز کند. داروها فقط در مواردی تجویز می‌شوند که روش‌های دیگر برای کاهش وزن مؤثر واقع نشده و شاخص BMI  شما ۲۷ یا بیشتر باشد. شما تحت نظر پزشک خود از قرص لاغری بالاتنه نیز می‌توانید استفاده کنید. داروهایی که برای کاهش وزن تجویز می‌شوند مانع از جذب چربی شده یا اشتها را سرکوب می‌کنند و آن را کاهش می‌دهند. داروهایی که برای کاهش وزن خود استفاده می‌کنید ممکن است عوارض جانبی جبران‌ناپذیری داشته باشد، حتماً این داروها را با تجویز پزشک مصرف کرده و در زمان مصرف تحت نظر متخصص خود باشید.

خلاصه

افزایش و نوسانات وزن به دلایل مختلف می‌تواند اتفاق بیفتد. بسیاری از افراد با افزایش سن به تدریج دچار افزایش وزن می‌شوند. یا در شیوه زندگی خود تغییراتی ایجاد می‌کنند.

با این وجود، افزایش سریع وزن می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای مانند مشکل تیروئید، کلیه یا قلب باشد.

هرکسی که افزایش وزن سریع و غیر قابل توضیح را تجربه کند، باید برای تعیین علت اصلی و تهیه یک برنامه درمانی به پزشک مراجعه کند.

امیدواریم که خواندن این مقاله آرایشی ورانی برای شما مفید واقع شده باشد.